Moederszonen

Ik zie hem inmiddels al een flink aantal maanden. Een vrolijke, opgewekte kerel van halverwege de vijftig. Er zijn inmiddels al aardig wat thema’s voorbijgekomen en een flink aantal daarvan heeft hij opgeruimd en plek kunnen geven.

Vandaag wil hij het hebben over de liefde en meer nog over de moeite die hij heeft om relaties vast te houden. Hij heeft na zijn scheiding veel relaties gehad. Zodra het serieus wordt haakt hij af. Meestal ontstaat er dan een periode van aantrekken en afstoten tot de ander zo moe wordt van de onzekerheid dat ze er een punt achter zet. Zo ook met Anja. Het is voor de tiende keer uit. ‘Voor de tiende keer Allard!’ benadrukt hij. Ik zie moedeloosheid bij hem en ook iets van trots. Zo doet hij dat. Ik vraag hem wat meer te vertellen en hij zegt ‘Ja, wacht. Ik heb een kaart meegenomen’. Hij pakt zijn map die hij op het tafeltje naast hem heeft neergelegd. Een zwarte map met rits waar hij aantekeningen in maakt en teksten in bewaard. Hij zoekt in de map en ik zie onrust bij hem ontstaan. ‘Stom, ik heb waarschijnlijk mijn map open laten staan’ zegt hij terwijl hij vakje voor vakje naloopt. Hij kijkt naar de deur, alsof hem dat herinnert aan de plek waar de kaart uit de map gevallen is. ‘Nou het is dus een kaart van Anja…’ zegt hij, ‘zo mooi…’, hij rommelt verder. Zijn gezicht wordt rood en zijn ademhaling versnelt zich. Hij loopt nogmaals alle vakken in zijn map door.

‘Ja deze’, zegt hij. ‘Kijk, dit is dus de kaart die Anja naar mij stuurde. Zo mooi van die lieve vrouw en ik kan het alleen maar uitmaken als het teveel wordt’. Ik onderbreek hem. ‘Wat gebeurt er zo met je als je met die kaart bezig bent?’ vraag ik hem.

‘Oh ja’ zegt hij. ‘Ja, Ik raak in paniek’. Ik zie dat het stilstaan bij het moment hem helpt om te voelen wat er gebeurt. ‘En ik zie ook dat je me heel graag iets wilt laten zien dat je dierbaar is’ zeg ik hem. Dat raakt hem en ik kan hem voor me zien als toen hij een klein jongetje was, die thuiskomt en enthousiast iets willen laten zien. Kijk mama, kijk! En dan de teleurstelling en paniek dat het er niet is.

De kaart is een foto en tekst van Anja. Zijn geliefde waar hij al tien keer bij weg is gegaan en tien keer bij terug is gekomen. Ik zie hoeveel hij van haar houdt en hoe moeilijk hij dat toe kan laten. Wat een klus. Hij benoemt het patroon. Zo doet hij dat met vrouwen. Als ze te dichtbij komen krijgt hij het benauwd en haakt hij af, dan mist hij ze weer en komt weer bij ze terug. ‘Welke belofte heb jij ooit aan je moeder gedaan?’ vraag ik hem. Hij kijkt me verbaasd aan. ‘Hoe bedoel je dat?’ reageert hij. Ik twijfel of ik hem eerst zelf laat zoeken of hem wat meer tekst geef. Ik kies voor het laatste. ‘Het lijkt me alsof je een bondje hebt gesloten met je moeder. Een bondje waarin je zegt; Mama je hebt zoveel voor me gedaan, ik zal er altijd voor jou zijn’. Hij knikt. Ik vertel hem dat dit het patroon is van moederzonen. Moederzonen zijn zonen waarmee moeders een bondje sluiten en daarmee zeggen, jij bent de allermooiste, jij zal altijd mijn prinsje blijven. ‘Maar wat heeft dat met mijn relatie met Anja te maken?’ vraagt hij. ‘Probeer maar een langdurige relatie aan te gaan als je beloofd hebt er altijd voor een ander te zijn. Dat lukt natuurlijk niet. Alle vrouwen mogen in de buurt komen maar als ze te dichtbij komen, vertrek je. En daarmee blijf je trouw aan de afspraak met je moeder.’

Hij herkent het patroon. Pijnlijk en waar. ‘Ik moet dit met Anja bespreken’ zegt hij. ‘Dit moet je eerst met je moeder oplossen’ zegt ik hem. ‘Mama, ik mis je en ik ga mijn eigen weg.’ Dat zijn de woorden die eerst uitgesproken moeten worden. Hij glimlacht. In zijn ogen zie ik hoe hij het patroon voelt. ‘Dit is het, wat er nu gebeurt’ zeg ik hem. Even zag ik hem op eigen benen staan. ‘En dit blijven oefenen’ zeg ik hem. Ik zie hem over twee weken weer, deze dappere moederzoon die leert op eigen benen te staan en zo leert thuis te komen bij zichzelf.

Hoe je moet thuiskomen in je relatie gaat steeds over eerst leren thuiskomen bij jezelf. Voor iedereen is dat een andere weg. Moederzonen doen dat zoals hierboven. Daar waar er te veel symbiose is geweest in de moeder-zoon relatie moet een moederzoon autonomie geleerd worden. Moederzonen moeten leren op eigen benen te staan en leren incasseren om zo de eigen last te dragen. Symbiose tussen moeder en zoon ontstaat vaak wanneer vaders te veel afwezig zijn en niet voldoende afgrenzen. Als de moeder ook nog te kort komt in de intieme band met haar man legt ze een emotionele claim op haar zoon. Haar leiden wordt het zijne en hij voelt zich verantwoordelijk voor haar geluk. Zo offert hij zijn behoefte aan autonomie op, leert af om negatieve gevoelens te uiten en onderdrukt zijn eigen seksualiteit. Zo neemt een moederzoon dat mee in zijn liefdesrelaties.